Inleiding

In het programma Onderwijs en Jeugd beschrijven wij de relatie tussen de gemeente en de jeugdige inwoners van Venlo. Het algemeen vormend onderwijs en het toezicht op het volgen van onderwijs behoren tot dit programma.
Aan het beroeps- en hoger onderwijs besteden we aandacht in programma 6 Economie en Toerisme. Op de jeugdige inwoners waarbij een accent ligt op ‘zorg en ondersteuningsvragen’ gaan wij in programma 4 Zorg en Welzijn in.

Begroot vs Realisatie
Lasten

begroot
€ 16.051
realisatie
€ 15.981
afwijking
€ 71 0.4%

Begroot vs Realisatie
Baten

begroot
€ 4.900
realisatie
€ 4.706
afwijking
€ 194 4.0%

Programmadoelstelling

Strategische doelen
Iedereen ontwikkelt zich naar vermogen tot een volwaardig inwoner van onze samenleving.

Tactische doelen

  • Het behouden en waar nodig versterken van een adequate leeromgeving;
  • Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van onze inwoners;
  • Het (verzorgen van adequaat) toezicht op competentieontwikkeling.

Adequate leeromgeving
Huisvesting
In 2017 is een aanvang gemaakt met de bouwvoorbereiding van onderwijshuisvestingsprojecten die in 2018 tot realisatie komen. Het betreft:

  • De renovatie van de oude LTS aan de Roerdompstraat ten behoeve van Praktijkschool 't Wildveld en VSO-school de Velddijk.
  • De vervangende nieuwbouw van SO-school De Wijnberg en de uitbreiding van de VSO-school De Wijnberg.
  • De aanpassing van het VSO-schoolgebouw aan de Hulsterweg 1 ten behoeve van de islamitische basisschool Al Andalous.

In 2017 hebben wij met de schoolbesturen voor primair onderwijs (inclusief speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs) een principe afspraak kunnen maken over de toekomstige invulling van de Venlose onderwijshuisvesting
Vanaf 2015 heeft er een wezenlijke wijziging in onze verantwoordelijkheid op het gebied van huisvesting plaatsgevonden. Voor wat betreft het primair onderwijs beperkt de gemeentelijke huisvestingsplicht zich tot nieuwbouw, uitbreiding, ingebruikneming, verplaatsing, eerste inrichting onderwijsleerpakket en meubilair, medegebruik en herstel/vervanging van schade ingeval van bijzondere omstandigheden. De gewijzigde verantwoordelijkheid dient behalve in de onderwijswetgeving ook tot uitdrukking te komen in een aanpassing van de ‘Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Venlo 2010’. De VNG heeft deze wetswijziging gebruikt om de modelverordening tekstueel te herzien en waar mogelijk te dereguleren en te vereenvoudigen. Zodra het Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) met de schoolbesturen voor primair onderwijs is afgerond, zullen wij de nieuwe verordening aan u ter vaststelling voorleggen.

Onderwijshuisvesting schakelklassen
Met ingang van 1 mei 2017 is het Venlose Asielzoekerscentrum gesloten. Als gevolg hiervan zijn ook de vier schakelklassen (kinderen krijgen in deze klassen een extra aanbod van Nederlandse taal), specifiek ingericht voor asielzoekerskinderen, per genoemde datum gesloten (locaties: Kleurrijk, Taal & Lent, Gemmaschool en de Zuidstroom)

Venlo kent nog een 7-tal reguliere schakelklassen ingericht voor leerlingen die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. In deze klassen zitten voornamelijk leerlingen van statushouders en kinderen van arbeidsmigranten. Echter autochtone leerlingen welke de Nederlandse taal onvoldoende beheersen kunnen eveneens geplaatst worden in een schakelklas. Zo'n 70-80 kinderen hebben gedurende 12 maanden deelgenomen aan het extra aanbod taalonderwijs.

Scholen waar een schakelklas is aangehaakt zijn: Kleurrijk, Taal en Lent, De Regenboog 2 x, Mikado, De Schalm en Harlekijn. De hieruit voortvloeiende kosten worden gedekt uit de rijks doeluitkering Onderwijs Achterstanden Beleid.

In verband met een verhoogde instroom van zogenaamde na-reizigers alsmede een toename van kinderen van arbeidsmigranten was een uitbreiding van het aantal schakelklassen noodzakelijk. Met ingang van 1 januari 2018 is een schakelklas aangehaakt bij basisschool Toermalijn (Op de Heide Tegelen) en een schakelklas is aangehaakt bij basisschool Kom.mijn (kerkdorp Belfeld). Aan de hand van de feitelijke bezetting zal bekeken worden of continuering voor 2019 e.v. noodzakelijk is.
In Venlo (Valuas-college) is een internationale Schakel Klas-voorziening (IKS) ingericht die voortgezet onderwijs biedt aan niet-Nederlandstalige kinderen uit de gemeenten Venlo en Peel en Maas (capaciteit 8 groepen van 18 leerlingen). In Horst aan de Maas-Hegelsom is een internationale Schakel Klas-voorziening ingericht voor niet-Nederlandstalige kinderen uit Venray en Horst aan de Maas. Leerlingenvervoer
De Wet op het primair onderwijs, de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet op de expertisecentra maken de gemeente verantwoordelijk om vervoer te (laten) organiseren voor kinderen die daarvoor in aanmerking komen. Dit is verankerd in de Verordening leerlingenvervoer gemeente Venlo.

De Europese aanbesteding van het leerlingenvervoer voor alle Noord-Limburgse gemeenten is in mei 2017 met succes afgerond.

De gemeentelijke verordening leerlingenvervoer is ingaande 1 april 2017 gewijzigd. Centraal uitgangspunt is geweest het stimuleren en bevorderen van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van leerlingen. Deze aanpak ligt geheel in lijn met de Sociale Structuurvisie, namelijk het maximaal stimuleren en bevorderen van zelfsturing, de burger in zijn kracht zetten.

De geplande verplaatsing van de islamitische basisschool naar Venlo-Zuid is als gevolg van procedurele redenen nog niet geëffectueerd. De verplaatsing zal in de loop van 2018 zijn beslag krijgen.

In het najaar van 2017 zijn de voorbereidende werkzaamheden gestart om het leerlingenvervoer op Noord-Limburgse schaal in te vlechten in het zogenaamde doelgroepenvervoer (combinatie van vervoersvoorzieningen gebaseerd op de Wet maatschappelijke ondersteuning en Jeugdwet).
Uitgangspunt daarbij is om middels een gezamenlijke aanpak maximale synergievoordelen te behalen. De geplande ingangsdatum is 1 augustus 2020.

Competentieontwikkeling
Voorkomen voortijdig schoolverlaten
Het Regionaal Meld- en Coördinatie (RMC) regio Noord- en Midden-Limburg scoort met een percentage van 1,42% verzuim (2015-2016) onder het landelijke gemiddelde. De gemeente Venlo scoort 1,91% verzuim (2015 = 2,2%).

2013-2014

2014-2015

2015-2016

dln

vsv

vsv%

dln

vsv

vsv%

dln

vsv

vsv%

Venlo

7509

167

2,22

7405

163

2,2

7294

139

1,91

De gemeente Venlo blijft zich nadrukkelijk inzetten voor een verdere verlaging van het aantal voortijdig schoolverlaters. Een verdere verlaging van het % VSV vereist dat er nog meer wordt ingezet op een 1:1 aanpak. De individuele casussen worden complexer (casussen zijn veelal multi-problem).

De rol van het RMC en de contactgemeente (Venlo) is verder uitgebreid. De vroegtijdige school verlaten (VSV) opgave is door het Rijk uitgebreid met: het creëren van een sluitend vangnet voor "kwetsbare" jongeren. Dit betreft jongeren binnen het VSO, Pro, entree onderwijs en oud vroegtijdig schoolverlaters.

Om te komen tot een integrale en effectieve aanpak en samenwerking, wordt vanuit de RMC taak eraan gewerkt om bestaande programma’s en plannen; vanuit RMC-VSV-aanpak en vanuit beleidsvelden (jeugd), wmo en arbeidsparticipatie en verder de wijze van aanbod arbeidsmatige dagbesteding met elkaar te verbinden. Doel is mede zoveel als mogelijk jongeren richting (passende) arbeid of vervolgopleiding te brengen, waarbij aandacht is voor het blijven ontwikkelen van aanwezige talenten van jongeren.

Opvallend is dat de leeftijd van jongeren welke zich melden bij de gemeente voor ondersteuning, of overgaan naar een andere vorm van onderwijs, verder daalt, dit komt mede voort uit het “beleid” van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs om sober om te gaan met toelaatbaarheidsverklaringen (basis is tot 18 jaar), dit terwijl jongeren feitelijk tot 20 jaar onderwijs binnen VSO zouden kunnen volgen.

VVE / Peuterspeelzaalwerk
Gemeenten ontvangen vanaf 2016 financiële middelen om ervoor te zorgen dat zovele mogelijk peuters een peuterspeelzaal of een andere voorschoolse voorziening bezoeken voordat ze instromen in het primair onderwijs. in 2017 hebben wij hiervoor een budget ontvangen van ¤ 117.776,00. De komende 4 jaren loopt dit bedrag op tot €353.327 in 2021.

In 2017 ging 95% van de 2 en 3 jarigen in Venlo naar een gesubsidieerde peuterspeelzaal of naar een kinderdagverblijf.

Kinderen met een taal en/of ontwikkelingsachterstand krijgen extra ondersteuning in de vorm van voor- en vroegschoolse educatie (VVE) op een VVE-gecertificeerde peuterspeelzaal, VVE-gecertificeerd kinderdagverblijf en in de groepen 1 en 2 van het primair onderwijs.

in 2017 zijn er naast alle peuterspeelzalen ook drie kinderdagverblijven die VVE aanbieden. Zo hebben we een dekkend netwerk van VVE in Venlo en hebben ouders ook keuzevrijheid.

Doordat bovendien de samenwerking tussen de peuterspeelzalen en de scholen is verbeterd, wordt de doorlopende zorg- en leerlijn van ieder individueel kind sterker.

Passend onderwijs
Passend onderwijs beoogt dat zo veel mogelijk leerlingen onderwijs kunnen volgen in een thuisnabije omgeving. Zo worden ze het best voorbereid op een vervolgopleiding en kunnen ze zo goed mogelijk meedoen in de samenleving. Indien het passend is, kunnen kinderen naar een speciale onderwijsvoorziening (speciaal onderwijs). De positieve uitkomsten van passend onderwijs zullen uiteindelijk zichtbaar moeten worden in de volgende maatschappelijke resultaten:

  • Meer jongeren behalen een startkwalificatie;
  • Meer jongeren verwerven duurzaam een inkomen naar vermogen uit (passende) arbeid;
  • Meer jongeren participeren actief in de samenleving.

Deze uitkomsten zijn alleen haalbaar als gemeente, onderwijs en ouders/verzorgers blijven investeren in een sluitend systeem voor passende ondersteuning voor jeugdigen. Hiervoor hebben het Voortgezet Speciaal Onderwijs/Praktijkonderwijs en gemeente Venlo afspraken gemaakt om jongeren zoveel als mogelijk vanuit school richting arbeid/inkomen en/of participatie/meedoen te brengen. Daarbij wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van bestaande netwerken.

Blijvende aandachtsgebieden zijn:

  • Het verbeteren van het zogenoemde ondersteuningsprofiel van het reguliere onderwijs. De basisondersteuning van het reguliere onderwijs dient nog te worden vergroot om de doelstelling vanuit passend onderwijs te kunnen waarmaken;
  • Het heroverwegen van de governance structuur van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs, primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Hiervoor zijn onder ander de financiële uitdagingen van deze samenwerkingsverbanden in beeld gebracht. Deze zouden de geformuleerde ambitie in de toekomst niet negatief mogen beïnvloeden;
  • Het op overeenstemming gericht overleg tussen het onderwijs en gemeenten werkt. Bij het uitvoeren  van de voormalige decentralisatieopgaven en het realiseren van de doelstellingen vanuit Passend Onderwijs vragen de verbindingen tussen het onderwijs, de aanbieders van jeugdzorg en de gemeente aandacht.

Toezicht op competentieontwikkeling

De gemeente is in het kader van het recht op onderwijs en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten (VSV) verantwoordelijk voor het toezicht op basis van de Leerplichtwet en heeft hiervoor leerplichtambtenaren benoemd.
De Regionale Meld en Coördinatie (RMC) wetgeving is terug te vinden in de Wet op het voortgezet onderwijs, de Wet educatie en beroepsonderwijs en de Wet op de expertisecentra en is erop gericht dat leerlingen het onderwijs verlaten met een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. We (blijven) investeren in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Dit gebeurt door het invullen van de RMC -functie voor Venlo, Beesel en Peel & Maas.
Het bewaken van het recht op onderwijs en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten (VSV) is onze taak. De ontwikkeling van de resultaten op de geformuleerde tactische doelstelling wordt gevolgd met de volgende indicator

Indicator

JR 2016

JR 2017

2017

2018

2019

2020

Aandeel vroegtijdig schoolverlaters

Doelen & Prestaties

Voor het programma Jeugd en Onderwijs zijn de volgende drie tactische doelstellingen geformuleerd:

  1. Het behouden en waar nodig versterken van een adequate leeromgeving;
  2. Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van onze inwoners;
  3. Het verzorgen van adequaat toezicht op competentieontwikkeling.

Hieronder gaan wij per doelstelling in op de (hoofd)activiteiten die zijn uitgevoerd om een bijdrage te leveren aan het realiseren van deze doelstelling.
Adequate leeromgeving
Huisvesting
In 2017 hebben we met de schoolbesturen voor primair onderwijs (inclusief speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs) een principe afspraak gemaakt over de onderwijshuisvesting en de daaraan verbonden bekostiging.

De schoolbesturen hebben een spreidingsplan van benodigde toekomstige schoolgebouwen en schoollocaties opgesteld. Aan de hand van dit spreidingsplan is de behoefte qua schoolgebouwen bepaald.

De geldstromen welke beschikbaar zijn om te komen tot adequate onderwijshuisvesting zijn verdeeld over de gemeente Venlo en de Venlose schoolbesturen. Sinds 2015 zijn de schoolbesturen in het primair onderwijs verantwoordelijk voor zowel het binnen-onderhoud als het buiten-onderhoud van schoolgebouwen. Hiermee zijn zowel de taak van buiten-onderhoud als de financiële middelen hiervoor vanuit de gemeenten overgegaan naar de schoolbesturen. De gemeente is nog steeds verantwoordelijk als het gaat om de bekostiging van zaken als nieuwbouw en uitbreiding.
Gekozen uitgangspunt bij het onderdeel bekostiging is om te komen tot een combinatie van beschikbare geldstromen vanuit de gemeente Venlo en schoolbesturen; de voordelen van een duurzaam gebruik, lagere exploitatielasten en lagere onderhoudskosten komen ten gunste van de schoolbesturen en wordt zodoende door de schoolbesturen middels een bijdrage terugverdiend.

Via Rib 2017-083 en via een met de schoolbesturen gegeven presentatie op 11 oktober 2017 is de gemeenteraad hierover uitgebreid geïnformeerd. Na deze bijeenkomst en de vaststelling in november 2017 van de meerjarenbegroting, waarin de financiële uitwerking van de gemaakte afspraak is opgenomen, hebben wij in werkgroepverband de gesprekken over de uitwerking van het strategisch huisvestingsplan hervat. In het laatste kwartaal van 2017 en eerste kwartaal van 2018 wordt de laatste hand gelegd aan de uitwerking van het strategisch huisvestingsplan en het concept van ondersteunende budgetovereenkomsten en medio 2018 zullen wij de gemeenteraad een voorstel doen om de gemaakte afspraken te bekrachtigen en juridisch te verankeren.

Het voortgezet onderwijs heeft de komende jaren te maken met een gestage krimp qua leerlingenaantallen. Hoewel de gemeente de huisvesting (en de middelen) van het voortgezet onderwijs heeft door-gedecentraliseerd, wordt deze ontwikkeling en de consequenties daarvan nauwlettend gevolgd. In 2017 hebben wij het OGVO middels het voeren van diverse gesprekken ondersteund om te komen tot een nieuw financieringsarrangement.

Bewegingsonderwijs
Het faciliteren van bewegingsonderwijs is een specifiek onderdeel van onze verantwoordelijkheid op het terrein van onderwijshuisvesting. Via deze verantwoordelijkheid wordt een belangrijk deel van de sportinfrastructuur mede bekostigd (relatie met programma 7 Sport- en Cultuurbevordering).

Leerlingenvervoer
De Europese aanbesteding van het leerlingenvervoer voor alle Noord-Limburgse gemeenten is in mei 2017 met succes afgerond.
De geplande verplaatsing van de Islamitische basisschool naar Venlo-Zuid werd als gevolg van procedurele redenen nog niet geëffectueerd. De verplaatsing zal in de loop van 2018 zijn beslag krijgen.
In het najaar van 2017 zijn de voorbereidende werkzaamheden gestart om het leerlingenvervoer op Noord-Limburgse schaal in te vlechten in het zogenaamde doelgroepenvervoer (combinatie van vervoersvoorzieningen gebaseerd op de Wet maatschappelijke ondersteuning en Jeugdwet). Uitgangspunt hierbij is om middels een gezamenlijke aanpak maximale synergievoordelen behalen. De geplande ingangsdatum is 1 augustus 2020.
Competentieontwikkeling
Regionaal Meld- en Coördinatie (RMC)
De Regionale Meld- en Coördinatie (RMC) wetgeving is terug te vinden in de Wet op het voortgezet onderwijs, de Wet educatie en beroepsonderwijs en de Wet op de expertisecentra en is erop gericht dat leerlingen het onderwijs verlaten met een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. We (blijven) investeren in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Dit gebeurt door het invullen van de RMC-functie voor Venlo, Beesel en Peel en Maas.
Vanuit onze rol als contactgemeente voor RMC regio 38 (Noord- en Midden-Limburg) hebben wij een bijdrage geleverd aan het nieuwe convenant voor de periode 2017-2021. Het convenant tussen gemeenten en schoolbesturen is erop gericht om het percentage VSV-ers verder terug te dringen.

Duitse taal.
Wij zetten ons nadrukkelijk in om scholen (primair onderwijs en voortgezet onderwijs) ertoe te bewegen om onderwijs van c.q. in de Duitse taal aan te bieden zoals ook is verwoord in het coalitieprogramma ‘Verbinden vanuit vertrouwen en verantwoordelijkheid’. Hierbij sluiten we waar mogelijk aan bij Europese en landelijke programma’s en maken we gebruik van de ervaringen van het voortgezet onderwijs in Venlo. In 2017-2018 steunen wij wederom een pilot- project binnen het primair onderwijs ( in samenwerking met voortgezet onderwijs) om kennis te maken met de Duitse taal en cultuur. Deze pilot wordt mede gefinancierd met behulp van een Interreg-subsidie en een bijdrage vanuit de gemeente Nettetal. Wij blijven inzetten op een verdere uitbreiding qua kennismaking met Duitse taal en cultuur over meerdere Venlose scholen.

Voortijdig school verlaten (VSV)
Het is ons streven om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk, en liefst alle, jongeren uit Venlo het onderwijs verlaten en de arbeidsmarkt betreden met minimaal een startkwalificatie. De afgelopen jaren is het aantal voortijdig schoolverlaters aanzienlijk afgenomen. De kern van de toegepaste aanpak is de intensieve samenwerking tussen scholen en gemeenten.
Een verdere verlaging van het percentage voortijdig schoolverlaten vereist dat er nog meer wordt ingezet op een één op één aanpak. De individuele casussen worden complexer en dienen te worden opgepakt in samenwerking tussen beleidsvelden jeugd, wmo, arbeidsparticipatie en onderwijspartners.
In 2016 zijn wij gestart met het opstellen van een uitgangspuntennotitie onderwijs. Als gemeente zijn wij niet verantwoordelijk voor de kwaliteit (inhoud) van het onderwijs. Wat we met de uitgangspuntennotitie duidelijk willen maken, is dat onderwijs ‘loont’ en in alle gevallen zou moeten zijn gericht op het verkrijgen van arbeid/inkomen en/of participatie/meedoen.
VVE/ Peuterspeelzaalwerk

In 2017 hebben we veel geïnvesteerd in het implementeren van een goede toeleidingsprocedure van peuters naar een peuterspeelzaal. De JGZ (jeugdgezondheidszorg/consultatiebureaus) heeft hierin een cruciale rol, want daar komen alle kinderen op consult bij het bereiken van de leeftijd van 2 en 3 jaar. Ieder kwartaal wordt het bereik van de peuterspeelzaal en de andere voorschoolse voorzieningen door de JGZ samen met de kinderopvangorganisaties in beeld gebracht.
De kwaliteit van VVE wordt steeds beter doordat de pedagogisch medewerkers op de groepen goed geschoold zijn en er periodiek overleg plaatsvindt tussen de organisaties en de gemeente. Er wordt dan geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen daar waar mogelijk samen oplossingen gezocht voor knelpunten die zich voordoen in de dagelijkse praktijk.

Passend onderwijs
Er is zeker nog ruimte aanwezig om verdere verbeteringen aan te brengen binnen de gezamenlijke aanpak Passend Onderwijs. Om deze verbeteringen te bereiken zullen scholen, samenwerkingsverband Passend Onderwijs primair- en voortgezet onderwijs en gemeente in 2018 nog intensiever gaan samenwerken, in 2017 zijn middels diverse overleggen hierover werkafspraken gemaakt.

Financiën

Programma 05: Onderwijs en Jeugd

bedragen x €1.000

Begroting na wijziging 2017

Rekening
2017

%

Verschil

Baten

4.900

4.706

96%

-194

Lasten

16.051

15.981

100%

71

Saldo baten en lasten

-11.151

-11.275

101%

-123

Onttrekkingen aan reserves (baten)

148

148

100%

Toevoegingen aan reserves (lasten)

96

96

100%

Saldo verrekening met reserves

52

52

100%

Totaal resultaat programma 05

-11.099

-11.223

101%

-123

Een nadere toelichting op bovenstaande tabel is opgenomen in hoofdstuk 4.1.5.